Kaynak/ Referans: Agronomi Bilgi Formu Serisi ,Bilgi Notu 73,Daha fazla bilgi için :Besin Yönetimi Mızrak Programı http://nmsp.cals.cornell.edu, Ethan Robertson, Quirine Ketterings, Mike Hunter,Karl Czymmek ve Tom Kilcer, 2012, Cornell Üniversitesi, ABD
Tarla Bitkileri için Fosfor (P) Kaynakları
Giriş
Fosfor (P), anlam olarak ışık saçan manasına gelen "Phosphorus" dan gelmektedir, bitki büyümesi için gerekli olan altı makro besin maddesinden biridir. Optimum bitkisel üretim için P'yi yönetmek amacıyla, kullanılacak doğru formu belirlemek, doğru oranda, doğru zamanda ve doğru yöntemi kullanarak uygulamak önemlidir. Bu, gübre endüstrisinde "4R Besin Yönetimi yaklaşımı" olarak bilinir. İlk ticari P mineral gübresi tekli süperfosfat (SSP) olmuş, bunu üçlü üst fosfat (TSP) izlemiştir. Her iki gübre de mükemmel P kaynaklarıdır ancak diğer P gübreleri kullanılabilir hale geldiğinde kullanımları azalmıştır. Bu bilgi formu New York'ta en yaygın kullanılan P gübrelerini kapsamaktadır.
Bitkide Kullanılabilir Fosfor
Tablo 1'de listelenen hem sıvı hem de granül gübre kaynakları aynı inorganik P formlarını sağlar: H2PO4- veya HPO42-. Bu iki form genellikle orto fosfat olarak adlandırılır ve çoğu ürün tarafından kullanılan P formudur. P gübre kaynağının seçimi ekonomiye, ekipman mevcudiyetine veya çiftçi tercihine ve yerel gübre tedarikine bağlıdır. P kaynağı bitkiler için fark yaratmaz.
Monoamonyum Fosfat (MAP)
Monoamonyum fosfat, azot (N) da içeren yüksek P içeriğine (%48-61 P2O5) sahip yaygın bir granül gübredir. 10-12 N içeriğine ve 4.0 ile 4.5 arasında değişen asidik bir pH değerine sahiptir. En yaygın karışım 11-52-0'dır (%11 N, %52 P2O5 ve K2O içermez).
Monoamonyum fosfat suda çözünür ve nemli topraklarda hem N hem de P'yi toprak çözeltisine hızla bırakır. Asidik yapısı N buharlaşmasını sınırlar. Monoamonyumfosfat iyi bir başlangıç gübresidir çünkü fidelere zarar vermez. Ayrıca, toprak işlemeye dayalı birleştirme ile veya birleştirilmeden yayın yoluyla da uygulanabilir. Ek olarak, yapraktan uygulama için suda çözülebilir. Yapraktan MAP, çökelmeyi önlemek için magnezyum veya kalsiyum içeren gübrelerle karıştırılmamalıdır.
Tablo 1: Yaygın fosfor (P) içeren gübre materyalleri ve özellikleri.
|
Gübre |
Özellikleri |
Eksileri |
|
Monoamonyumfosfat (MAP) 11-52-0 |
Yüksek P içeriği · Hızlı salım · Sıvı veya granüler · İyi başlangıç gübresi · Düşük pH-(4.0-4,5) sınırları · Buharlaşma |
· Kalsiyum veya magnezyum gübreleri ile yaprak spreyleri şeklinde karıştırılamaz. · Asitleyici özelliktedir. |
|
Diamonyumfosfat (DAP) 18-46-0 |
· MAP dan Daha Yüksek N daha fazla içerik · Hızlı salım |
· Başlangıç gübresi olarak kullanılır ise yeni fidelere zarar verebilir. |
|
Polifosfat: 10-34-0 veya 11-37-0 |
· Sıvı · Diğer Gübrelerle karıştırılabilir. · Çabuk ve yavaş P'yi serbest bırakır |
· Uzmanlaşmış ekipman ve depolama gerekli (pompalar ve tanklar gerekli) · Sıcaklık ve nem P serbest bırakma etkini ve zamanlamasını belirler |
|
Gübre veya kompost N-P-K değişken |
· Çiftlikte üretilebilir · Değiştirilebilir sentetik gübre özelliğinde · Organik Üretim amacıyla kullanılabilir |
· Çoğu kaynaklar gibi yoğun besleyici değildir (Kümes hayvanları çöpleri istisna) · P içeriği değişir · Yüksek toprak P seviyeleri ne ihtiyacını karşılamak için uygulanır · Uzun sürer, Nakliye Pahalı |
|
Fosfat kayası
|
· Organik Üretim amaçlı kullanılabilir |
· Düşük P içeriği · Çok yavaş Serbest bırakma · Yüksek maliyet |
Diamonyum Fosfat (DAP)
Diamonyum fosfat %18 N, %46 P2O5 içerir ve pH değeri 7,5 ila 8 arasındadır. MAP gibi, DAP da hem N hem de P kaynağıdır, ancak MAP'tan yaklaşık %60 daha fazla N içerir. Depolanması ve işlenmesi kolaydır ve yüksek besin içeriği, besin birimi başına taşıma ve uygulama maliyetlerini azaltmaya yardımcı olur. Ancak MAP'ın aksine, DAP başlangıç gübresi olarak en iyi seçim değildir. DAP bantlı bir başlangıç gübresi olarak kullanılırsa uygulama oranı, üre ve/veya DAP'tan elde edilen gerçek N miktarı 30 lbs/ dönümden fazla olmayacak şekilde sınırlandırılmalıdır. DAP uygulamasından sonraki ilk toprak reaksiyonu serbest NH3 üretebilir ve bu da fide hasarına neden olabilir. Gübre şirketleri stoklarında nadiren büyük miktarlarda DAP bulundururlar, bu nedenle DAP'ı bulmak MAP veya polifosfattan daha zor olabilir.
Polifosfat
Polifosfat sıvı bir P kaynağıdır. Sıvı gübreler kuru malzemelere göre kolaylık ve kullanım kolaylığı sunar. Sıvı gübreler, mahsulün ihtiyaçlarını karşılamak için karıştırma kolaylığına sahiptir. Polifosfat için en yaygın ekleme K' dır. Eklenen K seviyesinin, besin maddelerinin katı halde kabın dibine çökmesi ("tuzlanma") açısından yakından izlenmesi gereken bir husustur. En yaygın polifosfat bileşimleri 10-34-0 (pH 5,9; yoğunluk 11,6 lbs/galon) ve 11-37-0'dır (pH 6,1; yoğunluk 11,9 lbs/galon).
Polifosfat gübreler iki P formu içerir. Orto-fosfat mahsuller tarafından kolayca kullanılabilirken, polifosfatın orto-fosfata dönüşebilmesi için önce parçalanması gerekir. Tipik olarak, polifosfatların en az % 50'si 1-2 hafta içinde dönüştürülür. Polifosfat, sıcak ve nemli toprak koşullarını tercih eden toprak mikropları tarafından parçalanır.
Hayvan Gübreleri
Gübredeki P'nin bir kısmı organiktir ve kolaylıkla çözünmez. Bununla birlikte, orto-fosfat olan ve bu nedenle ürünler için kolayca kullanılabilir olan bir kısım da vardır. Bir gübre kaynağının P içeriği hayvan türüne, beslenme şekline ve gübrenin işlenmesi ve depolanmasına bağlı olarak değişir. Gübrenin P içeriğini belirlemek için gübre testi yapılması önerilir.
Gübre, diğer birçok makro ve mikro besin maddesini de içerdiğinden dikkatli bir şekilde yönetilmelidir. Gübrenin mısır gibi ürünler için ana N kaynağı olarak uygulanması, ürün kaldırımını aşan bir P (ve K) uygulamasına neden olabilir. Gübre alan tarlaların N gerektirmeyen bir ürüne (yonca gibi) döndürülmesi, gübre veya ek gübreye ihtiyaç duymadan toprak testi P seviyelerini zaman içinde düşürmenin bir yolunu sağlar.
İlkbaharda uygulamadan hemen sonra enjekte edildiğinde veya dahil edildiğinde, havya geçen azot (N) kaybı azaltılabilir ve P için mahsul kaldırmaya eşit oranlara daha uygun gübre uygulamaları yapılabilir.
Organik Fosfor Seçenekleri
Fosfat kayası, birçok organik tarım sertifikasyon kurumu tarafından kullanımına izin verilen düşük P'li bir malzemedir. P'yi çok yavaş bir şekilde, bazen uzun yıllar boyunca salan işlenmemiş kayadır. Fosfat kayası aynı zamanda elde edilmesi zor bir gübredir. Kamyonla getirilmesi gerekir çünkü gübre şirketleri genellikle stoklarında bulundurmazlar. Sonuç olarak, kaya fosfatın satın alma maliyeti yüksek olabilir. Kaya fosfattan yavaş P salınımı nedeniyle, ileri uygulama gereklidir. Daha ince öğütülmüş kayaların salınım hızı daha yüksek olacaktır.
Gübre ve kompost da organik sertifikasyon kurumları tarafından kullanımına izin verilen P içeren kaynaklardır. Kompost çiftlikte yapılabilir veya başka çiftliklerden satın alınabilir. Ürünlerin N ihtiyacına yaklaşan oranlarda uzun süreli kompost uygulaması, toprak testi P seviyelerini zaman içinde artıracaktır. Toprak testi P'sinin aşırı seviyelere çıkmasını önlemek için düzenli toprak testi yapılması önerilir.
Özet
P gübresi için birçok seçenek vardır. Gübre kaynağından bağımsız olarak, tüm bitkiler P'yi orto-fosfatlar olarak aynı formda alır. Potansiyel bir P eksikliğini gidermek için kullanılacak gübre kaynağı, mahsul üretim sistemine, mahsullerin besin ihtiyaçlarına, yetiştiricinin tercihlerine ve gübrenin taşınması ve uygulanması için çiftlikte mevcut olan ekipmana bağlı olacaktır.
Dikkat; Bu bilgi formu, mevcut (ve geçmiş) yazarların karmaşık bilimsel araştırmaları yorumlamak ve bunları pratik yönetim seçeneklerine dönüştürmek için gösterdikleri en yüksek çalışma sonuçlarını yansıtmaktadır. Bu bilgi formunda sağlanan rehberliğe uyulması, yürürlükteki herhangi bir yasa, kural, düzenleme veya standarda uyulmasını veya tarım arazilerinden belirli deşarj seviyelerine ulaşılmasını garanti etmez.
